Home Chuyên Đề TBQ Light novel 2O2O – Đầu năm khó khăn, cuối năm vực dậy

Light novel 2O2O – Đầu năm khó khăn, cuối năm vực dậy

329 views

2020 đã trôi qua, đánh dấu một năm ảm đạm đối với toàn thế giới dưới tác động ảnh hưởng của dịch bệnh tác động tới mọi mặt của đời sống xã hội và kinh tế, và tất nhiên các nhà xuất bản cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Nhưng trong một năm với gam màu tối ấy vẫn xuất hiện những điểm sáng hiếm hoi. Vậy nay hãy cùng nhau điểm lại một năm vừa qua xem chúng ta đã chung tay vượt qua như thế nào.


1/ Các tác động của dịch bệnh, những kế hoạch phát hành bị ảnh hưởng

Cụm từ được nhắc tới nhiều nhất trong năm vừa qua có lẽ là “Cách li xã hội“, trong giai đoạn đầu năm dưới diễn biến khó lường do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 nên nhiều hoạt động tập trung đông người bị hoãn vô thời hạn, dời lịch thậm chí là hủy bỏ, có thể kể tới điển hình là hội sách TP.HCM lần thứ 11 vào Tháng 3 như theo kế hoạch từ trước đã bị hoãn hay như NXB Kim Đồng đã phải điều chỉnh kế hoạch phát hành truyện tranh định kì do tình hình dịch bệnh. Nhờ các biện pháp phòng chống dịch hiệu quả nên từ giữa năm các hoạt động tập trung đông người dần trở lại, các sự kiện, hội sách được tổ chức như “Trạm sách IPM” vào Tháng 12 vừa qua hay như sự kiện “Kimetsu No Yaiba Fan Meeting”.

Sự kiện Kimetsu No Yaiba tổ chức tại Hồ Chí Minh

>>> Hâm nóng ngày đông lạnh giá của tiết trời Hà Nội cùng [Thanh Gươm Diệt Quỷ Fan Meeting]

Tuy các sự kiện tập trung đông người không được tổ chức do tình hình dịch bệnh nhưng việc đó cũng lại mở ra cơ hội lớn phát triển đối với các sàn thương mại điện tử như Fahasa, Tiki hay Shopee, hàng loạt các chương trình giảm giá hấp dẫn có sự hợp tác giữa các trang thương mại và các nhà xuất bản với mức chiết khấu cao cùng nhiều sự kiện được tổ chức liên tục. Việc liên tục giảm giá, có chiết khấu tốt lại có 2 mặt.

Về mặt tốt thì nó giúp cho người mua dễ dàng sở hữu nhiều tác phẩm mình muốn hơn với mức giá giảm 50% thậm chí đến hơn 70% giá gốc kể cả đối với các tác phẩm bán chạy hay mới phát hành nhưng lại vô tình tạo ra tiền lệ xấu, khiến cho sau này nhiều độc giả chỉ trông cậy vào các đợt giảm giá sâu mới mua. Nhiều nhà đã phải liên tục có các ưu đãi sau phải tốt hơn trước khiến thị trường online trở thành một cuộc đua đốt tiền thật sự. Dần dần trước sự khốc liệt đó sẽ khó trong việc cạnh tranh đối với các nhà xuất bản nhỏ, tiềm lực không được lớn dẫn đến giảm số lượng đầu sách, thậm chí bị bật bãi khỏi thị trường light novel Việt và sẽ chỉ còn lại là cuộc đua quanh quẩn bởi những ông lớn với tiềm lực kinh tế đủ mạnh, khó tạo nên sự đa dạng trong thị trường.

Sự kiện xả kho cuối năm của IPM trong đó có nhiều tác phẩm dù chỉ mới phát hành nhưng vẫn có mức chiết khấu tận 70%


 2/ Tổng kết về số liệu tác phẩm công bố bản quyền và xuất bản

Một năm ảnh hưởng khá nhiều đến kế hoạch xuất bản của các nhà nhưng số lượng đầu sách được xuất bản trong năm nay vẫn tiếp đục đà tăng trưởng với 135 tập truyện được phát hành so với 106 tập của năm ngoái. Nhưng về số lượng bản quyền tác phẩm mới được công bố trong năm nay có sự sụt giảm nhẹ với 26 đầu truyện so với 28 của năm ngoái. Đây là lần đầu thị trường có sự sụt giảm về số lượng bản quyền được công bố mới tính từ năm 2018 cho đến nay. Bù lại bản quyền light novel mà các nhà mua lại đáp ứng được sự mong đợi từ độc giả bởi đa phần đều là những tác phẩm nổi tiếng như [Shuumastu Nani Shitemasu ka Isogashii desu ka Sukutte Moratte Ii desu ka], [Jaku-chara Tomozaki-kun], [Gamers], [86 – Eighty Six],…

Bảng so sánh lượng bản quyền công bố 2020 do Katyusha thực hiện

Đồng thời cũng đánh dấu năm thứ 2 liên tiếp Hikari Light Novel không công bố bản quyền tác phẩm mới. Nếu trước kia với những bản quyền tác phẩm có trong tay nhất là đối với tác phẩm chủ lực là [Chuyện Tình Thanh Xuân Bi Hài Của Tôi Quả Nhiên Là Sai Lầm] thì việc không công bố bản quyền tác phẩm mới không phải là việc gì quá nghiêm trọng nhưng với việc tác phẩm này đang đi đến những tập cuối và những bộ khác khác như [Ẩn Tàng Thư Dantalian] hoặc [Sakurako Và Bộ Xương Dưới Gốc Cây Anh Đào] lại chưa phát huy hết tiềm năng của mình, tỏ ra lép vế. Thì liệu trong tương lai gần thì Hikari Light Novel sẽ thông báo bản quyền nào đáng chờ đợi hay không ?


3/ 2O2O có là năm trở lại của IPM

Cách đây hơn nửa năm, TBQ đã từng có bài viết dự đoán về sự phát triển của IPM trong năm 2020 sau những gì họ từng hứa hẹn cùng độc giả, và may mắn sao, đây là thời điểm trở lại đường đua tuyệt vời cho IPM.

>>> 2020 có là năm trở lại của IPM?

Không như 2019, năm qua là một năm thắng lớn của IPM cả về hai mảng chính của họ là manga và light novel. Về light novel, dù không đạt kịp tiến độ để thực hiện được lời hứa của mình sẽ thực hiện “đánh gọn” trong năm đối với tác phẩm [Tận Thế Nếu Không Bận, Anh Cứu Chúng Em Nhé ?] nhưng việc có thể đưa đến tay độc giả 5 tập thuộc phần chính truyện đã là một thành công, đứng thứ 2 về số các tập truyện trong cùng một bộ truyện với tốc độ xuất bản nhanh nhất trong cùng một khoảng thời gian (không tính đến các tập truyện thuộc combo).

IPM trong năm qua cũng đang làm tốt hơn trong việc rút ngắn thời gian xuất bản giữa các tập hơn, với số đầu sách xuất bản trong 1 tháng xấp xỉ 3 quyển, số lượng ấn tượng nhất từ trước đến nay, không còn tình trạng giống 2019 điển hình là [Cấm Thư Ma Thuật Index] thời gian xuất bản giữa 2 tập đến tận hơn 1 năm và là một trong những lí do bị trừ điểm lớn nhất của IPM trong cuộc đua giữa các nhà phát hành trong năm 2019.

Ngoài ra trong năm nay IPM cũng là đơn vị nắm giữ nhiều đầu sách được xuất bản nhất so với các đơn vị xuất bản khác với 31 đầu sách , chiếm ¼ tổng số đầu sách light novel được phát hành trong năm qua, đồng thời với việc công bố 6 bộ có bản quyền thuộc về mình thì đơn vị này cũng đứng đầu trong hạng mục số lượng bản quyền trong năm, một con số khá ấn tượng nếu so với cùng kì này năm trước, sự tin tưởng của mọi người đối với IPM xuống khá thấp và bị bỏ mặt xa trên bảng xếp hạng về các nhà xuất bản được yêu thích nhất so với các đối thủ của mình như Hikari Light Novel. Và việc tổ chức Trạm Sách cũng đánh dấu khép lại một năm đầy thành công của mình. Có vẻ như sau một năm tạm lắng để nghỉ ngơi thì IPM đã có sự trở lại ấn tượng nhưng còn đó những vấn đề cũ còn tồn đọng, vướng mắt chưa thể giải quyết về vấn đề bản quyền tác phẩm vẫn chưa thể xuất bản trong năm 2020. Dù sao thì cũng chúc mừng cho một năm thành công của IPM.


4/ Cái kết của [Ma Vương Đi Làm!] và những câu chuyện xung quanh

>>> Cái kết [Ma Vương Đi Làm] tác động tốt – xấu ra sao đến phiên bản Việt Nam đã phát hành?

Nếu nói về sự việc tạo nên chú ý nhất trong những tháng cuối năm có thể nhắc đến những chuyện ồn ào xung quanh cái kết của tác phẩm [Hataraku Maou-sama!]. Sự tiêu cực trong việc đón nhận đoạn cuối của tác phẩm không như mong muốn đối với một bộ phận độc giả đã gây nên phản ứng gay gắt thậm chí là tiêu cực không chỉ tại Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Và tại Việt Nam bên phải chịu ảnh hưởng nhiều nhất trong chuyện này có thể nhắc đến đầu tiên là Sakura Light Novel.

Khá “đen” cho nhà Đào khi [Ma Vương Đi Làm!] lại là một tác phẩm được trông đợi từ khi công bố bản quyền, đồng thời thay thế vị trí hiện đang trống sau khi [Cuộc Chiến Siêu Nhiên Giữa Đời Thường] kết thúc nhưng lại sớm phải đón nhận những khó khăn từ khi công bố thời điểm phát hành Tập 1 ngay sau ngày phát hành tập cuối tác phẩm tại Nhật. Những sự mong đợi ấy bỗng thay đổi 180 độ tan biến theo làn sóng phản ứng trước cái kết “phá truyện”.

Với việc nhận phải khá nhiều ý kiến trái chiều đồng thời độc giả biết trước được nội dung của đoạn kết đã phần nào gây ảnh hưởng lớn đến doanh thu thì thật sự mong rằng những quyết định trong tương lai của Sakura Light Novel có thể thay đổi được phần nào trong vấn đề này.

Nếu có lịch phát hành sớm hơn [Ma Vương Đi Làm!] sẽ không chật vật tới vậy trong năm nay


5/ Sự phát triển của thể loại Rom-Com

Các nhà đang đầu tư đúng mức hơn đối với thể loại tình cảm học đường, phù hợp với tâm lí, thị hiếu của phần đông người đọc light novel ở Việt Nam. Nếu như trước kia khi nhắc đến thể loại này thì hầu như chúng ta chỉ nhớ đến [Chuyện Tình Thanh Xuân Bi Hài Của Tôi Quả Nhiên Là Sai Lầm] của Hikari Light Novel thì nay đã có nhiều tác phẩm hơn, trong số các tác phẩm được công bố bản quyền trong năm nay. Đó là những cái tên rất chú ý thuộc về thể loại này như [Gamers] của Amak hay như [Otonari no Tenshi-sama ni Itsu no Aida ni ka Dame Ningen ni Sareteiru ken] của Wings Books; đặc biệt là AI Novel với các tác phẩm hiện tại đa phần đều thuộc thể loại tình cảm học đường theo đúng hướng đi ban đầu đã đề ra của họ. Nhưng để các tác phẩm này có thể phát huy hết những giá trị vốn có của nó thì còn phải trông cậy vào khả năng đầu tư quảng bá tác phẩm cũng như dịch thuật của các nhà.

(C) Wings Books


6/ Sự biến mất được báo trước ?

Năm vừa qua nếu nhắc về dấu ấn của NXB Trẻ thì chỉ tổng kết trong một con số “0” tròn trĩnh, và 0 cũng là số lượng đầu sách mà Trẻ ra trong năm 2020, lập nên một thành tích vô tiền khoáng hậu về việc một nhà không xuất bản một đầu sách nào tính trong một năm dương lịch từ 2017 cho đến nay, sau khi tạm dừng tác phẩm [Kino Du Ký] ở Tập 6 thì đơn vị đã hoàn toàn im hơi lặng tiếng, không có bất cứ một động thái nào trong năm vừa qua.

Trong những bài trước, mình (người viết bài) có tự hỏi khi nào thì Trẻ sẽ rời bỏ thị trường light novel Việt vốn nhiều khó khăn và cạnh tranh cao thế này thì có lẽ bây giờ đã có đáp án cho câu hỏi đó. Thật tiếc cho một trong những nhà phát hành light novel đầu tiên ở Việt Nam lại lâm vào tình cảnh hiện tại như thế này.

>>> Những tác phẩm light novel đuối sức ở Việt Nam

NXB Trẻ phát triển chậm chạp với light novel, liệu họ có bỏ cuộc chơi?


KẾT

Tuy trải qua một năm 2020 với nhiều biến động và ảnh hưởng bởi dịch bệnh nhưng nhìn chung thị trường light novel ở Việt Nam vẫn phát triển tốt. Ngoài những chuyện đã nêu ở trên thì còn đó những vấn đề cũ như giá thành một quyển light novel vẫn còn hiện tượng đội giá lên, gây sức ép đối với nhiều bạn muốn sỡ hữu tác phẩm nhưng tình hình kinh tế không cho phép, nhất là khi độ tuổi của đa phần độc giả hiện nay lại khó có thể tự chủ được tài chính. Trước tình hình này nhiều nhà lí giải rằng do giá thành của giấy in, nhân công, phụ kiện,… tăng lên nên ảnh hưởng đến thành phẩm đầu ra.

Các nhà xuất bản light novel cũng đang phân hóa thành từng nhóm với nhau có sự cạnh tranh, quảng bá sản phẩm, đầu tư vào các khoản khác nhau.

Về phần dịch thuật thì dù được nhắc đến hằng năm nhưng vẫn là chuyện không bao giờ hết nóng cả, chất lượng của một số bản dịch nhận được nhiều phản hồi không được tích cực, vẫn còn khá nhiều sạn, gây khó chịu cho người đọc, giảm đi sự truyền tải nội dung tác phẩm thậm chí ảnh hưởng đến doanh thu.

Thay cho lời kết chúc mọi người qua năm mới có nhiều sức khỏe và hãy nhớ vẫn nâng cao cảnh giác, đảm bảo an toàn trước tình hình dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp vì muốn thị trường phát triển tốt hơn trong năm mới thì dịch bệnh phải được đẩy lùi trước.

RSS
Pinterest
fb-share-icon
FbMessenger